९३७
कौसल्या यज्ञशे सेउनी राम जन्मला तियेचें पोटीं । वनवासासी जातां वियोग पावली दुःख शोकें हिंपुटीं ॥१॥
धन्य धन्य ते अहिल्या शिळा । हरीच्या पावली चरणकमळा ॥धृ॥
त्र्यंबकभजनीं जानकी पर्णिली । केली एक पतिव्रता रणी । रामा वेगळी रावणें चोरुनियां नेली । दुःखीत अशोक वनीं ॥२॥
रामें रणांगणीं राक्षस मारिले । ते मरणातीत होऊनि ठेले । देवांची बंधनें तोडिली रामें । शेखी अमर ते प्रळयीं निमाले ॥३॥
दशरथ पिता निमाला । त्याचें कलेवर पचे तैल द्रौणीं । सकुळी अयोध्या वैकुंठासी । नेली अभिनव श्रीरामकरणीं ॥४॥
सुरांचा कैवारी कीम असुरांचा वैरी । ऐसें न मानीच रामरावो । वैरियांचा बंधु बिभीषण आप्तु । एका जनार्दनीं समभावो ॥५॥
९३८
अवलोकितां रामराणा । धणी न पुरे मन नयना ॥१॥
पाहतां नयन लोधले । सुरवर वानर बोधले ॥२॥
भरत राम अलिगनीं । रामीं हारपलें दोन्हीं ॥३॥
एका जनार्दनीं काज । एकछत्रीं रामराज्य ॥४॥
९३९
दोघें शरणागत आले श्रीरामासी । मारिलें वालीसी एका बाणें ॥१॥
बाणलीसे भक्ति अंगदाचे अंगी । श्रीरामें वोसंगीं धरियेले ॥२॥
धरियेलें हातें तारा सुग्रीवानें । वैराचें खंडण झालें तेव्हा ॥३॥
तेव्हा वानरांचीं बोलावली सेना । लंकेवरी ज्यांना पाठविलें ॥४॥
विळब न होता धाडी हनुमंता । जाळियेली वार्तां सीता सांगे ॥५॥
सांग लंकाजळीं सन्निधा उदधी । लंघुनियां शुद्धि रामा सांगे ॥६॥
सांगे रामा तेव्हा बांधवा सागर । आणुनि अपार पर्वतांसी ॥७॥
शिळासेतु रामचरणाची ख्याती । तारुनी पुढती ख्याती केली ॥८॥
बांधोनिया सेतु राम आला लंके । मारियेलें मुख्य राक्षसासी ॥९॥
मारी कुंभकर्ण इंद्रजित रावणा । होता लक्ष्मणा शक्तिपात ॥१०॥
आणियला गिरी दिव्य तो द्रोणादी । उठविली मादी वानरांची ॥११॥
शिरे उडविली लंकापतीचीं । मुख्य राक्षस साचे छेदियेलें ॥१२॥
लिगाड तोडिले वैरत्व खुटलें । लंकाराज्य दिलें बिभीषणा ॥१३॥
तोडियली बेडी नवग्रहं सोडी । उभविली गुढी रामराज्य ॥१४॥
इंद्रचंद्रपद ब्रह्मीयांचे । देउनी तयांचें सुखी केलें ॥१५॥
केलें समाधान आणविली सीता । अयोध्यें मागुता राम आला ॥१६॥
आलासे भरत लागला चरणीं । फिटलीं पारणीं लोचनांचीं ॥१७॥
चिंता दुःख द्वेष पळाले बाहेरी । एका जनार्दनीं करी राज्य सुखें ॥१८॥
९४०
अवतरला श्रीराम परब्रह्मा पुतळा । सुहास्य मुख सुंदर कांसे पितांबर पिवळा ॥१॥
दशरथनंदन रामपाहतां वो मनी ध्यातां । देहबुद्धी हरपली डोळें भरी पहातां ॥२॥
वसिष्ठ गुरुंनींआध्यात्माचा रस बिंबविला । ताटिका समुळ मर्दुनी याग रक्षिला ॥३॥
त्र्यंबक धनुष्य भंगुनीं जनकदुहिता आणिसी । कैकयीवरदें दशरथ निमाला श्रीराम गेले वनवासीं ॥४॥
येवोनियां वनीं रावणें केलें जानकीहरण । सीताविरहें राम आलिंगी वृक्ष पाषाण ॥५॥
वाली वधुनी सुग्रीवा दिली किष्किंदा नगरी । सीताशुद्धी करुनी आला वानर केसरी ॥६॥
सेतुबंधन करुनी सुवेळी आला श्रीराम । राक्षसांसहित रावणा दिलें निजधाम ॥७॥
बिभीषण स्थापिला आणिली जनकनंदिनी । सीतेसह राम बैसले पुष्पक विमानीं ॥८॥
आला श्रीराम सकळां आनंद झाला । भरतभेटीसमयीं राम हृदयीं गहिंवरला ॥९॥
राम लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न वामांगीं सीता । सिंहासनीं बैसविलें वोवाळिलें रघुनाथा ॥१०॥
झाला जयजयकार आनंदें पिटिली टाळी । एका जनार्दनीं नाचती आनंदें सकळीं ॥११॥
९४१
गोड साखरसे गोड साखरसे । रामनाम रसे चवी आली ॥१॥
देठीचें फळ देठीं पिके । रान तोडितां चवी चाखे ॥२॥
न फोडी न तोडी सगळेंचि सेवी । ब्रह्मादिकां तो वाकुल्या दावी ॥३॥
एका जनार्दनीं घेतली गोडी । जीव गेला तरी मी न सोडी ॥४॥
९४२
रघुवीरस्मरणें चित्त माझें रंगलें वो बाई ।
आसनींशयनीं भोजनीं भोजनीं त्याविण न रुचे काई ॥१॥
जीवींचे जीवन माझें त्रैलोक्याचें सुख । त्यासी पाहतां सर्व हरली तहानभुक ।
ब्रह्मानंदें नाचूं लागे निरसुनी गेलें दुःख ॥२॥
दीनबंधु सखा जीवलग अयोध्येचा राजा । निर्वाणी सकंटी धावें भक्ताचिया काजा ।
कनवाळु तोचि प्राण विसावा माझा ॥३॥
श्यामवर्ण गोमटी गळां वैजयंती माळा । वामांगी घवघवीत शोभे जनकाची बाळा ।
एका जनार्दनीं तो म्यां राम देखिला डॊळा ॥४॥
९४३
अंगे येऊनियां रामें नवल पैं केलें भवाब्धी बांधिली सेतु । अतिशयेसी जड दगड तैसें मुढ नामेंचि तारितु ।
अविश्वासिया तेथे मार्गचि न कळे स्वेतबंधीं भवें आवर्तु रया ॥१॥
रामीं आरामु त्या संसार समु अभिमानियां तोचि पशु ।
अंतरीं बोध नाहीं बाहेरी ज्ञातेपण लटक्याचा न घेती त्रासु ॥धृ ॥
सर्वातरीं राम म्हणोनि बोलती परी बोला ऐसी नाहींस्थिती ।
चरणीं लागल्या शीळा उद्धारल्या हें तव रायाची ख्याती ।
तेंचि रामु हृदयीं अविश्वासें नरका जाती रया ॥२॥
राम म्हणता गणिका उद्धरिली सरला संसारलेशु । सकळ शास्त्र मंथुनि श्रुति वाखणितां नये चित्तींचा विश्वासु ।
वेश्यें निपटा रे वाचुनियां जालों मी नुरेचि संसारपाशु रया ॥३॥
अंतरीं रामनाम सांगती कानीं परी न सांगती वेदध्वनीं । वेदांचा विश्वासु कर्म प्रकृति परी राम तारिल निर्वाणीं ।
तोचि राम जीतां विश्वासें भजाल तरी सेवक होईल निदानीं ॥४॥
सांडोनि अभिमान विश्वासें भजाल तरी स्वयोंचि व्हाल राम । मातीयेची मूर्ति द्रोण करुनिया कीं लौकिका फावला भावो ।
एका जनार्दनीं एकपणें भजतां संसारासी नुरे ठावो रया ॥५॥
९४४
इंद्रिया देवाची सुटली बांदवडी । स्वानंदें उभाविली गुढी सरली असुर धाडी ॥१॥
रामराज्य झालें रामराज्य झालें । रामराज्य झालें सदगुरुचेनि बोले ॥२॥
अहं रावणु रामें मारिला प्रचंडु । धरी मारी देही सरला इंद्रिय दंडु ॥३॥
त्रिकुटशिखरी पिटलें रामराज्य धेंडे । क्रोधादि असुर गेलें करुनी काळीं तोडे ॥४॥
विषयांचेकारभार कामिनी करिती अंतु । राम रामराज्यें विराला मन्मथु ॥५॥
रामनाम तेथें कळिकाळ कांपती । रामनामें सम अधमोत्तमा मुक्ति ॥६॥
शरणागत निज स्थापिलें निजपदीं । रामनामें जड तरती भवाब्धी ॥७॥
एका जनार्दनीं रामनाम जपे । रामराज्य झालें सदगुरुकृपें ॥८॥
