संग्रह २ / मातृभूमीप्रत

जन्मा येउनिया कुशीं तव; तुझ्या स्कंधीं उरीं वाढुनी

प्रेमाचा नच गोड शब्द वदलों केव्हां तुला आजुनी,

नाहीं एक विचारही अजुनिया त्वत्सेवनीं योजिला;

ऐशाला म्हणशील काय मजला तूं सांग गे आपुला ? १

जे त्वत्पुत्र उदारधी झिजविती काया तुझ्या सेवनीं,

जाळाया निज पोट ही शिणविली वाणी तयां निंदुनी;

व्हावा तोष धन्यास यास्तव सदा मी हासलों त्यांजला,

आतां तूं कुरवाळशील वद का ऐशा कुपुत्रा मला ? २

'खोटी ही दुबळी, गुलाम, भरला वृद्धापकाळीं चळ,'

ऐसा दोष दिला तुला वश परां होवोनिया केवळ;

आतां हें स्मरतां मना हळहळे तें; गे गळा दाटला-

डोळे तूं पुसशील काय पदरें घेवोनि अंकीं मला ? ३

जें त्वां जीवन हें दिलें, सकळ ही सत्ता तुझी ज्यावरी

जातां तें परसेवनीं न तिळही संकोचलों अंतरीं;

धिग्धिग् जीवन हें ! असें मन अतां धिक्कारितें गे मला,

त्यातें तूं धरिशील काय ह्रदयीं पान्हा फुटोनी तुला ? ४

आहाहा ! सुत ते असिव्रत जईं त्वत्सेवनीं पाळितां

धैर्याचे गिरि ते कधीं न डगले आकाशही फाटतां,

नेतां त्यांस दिगंतरास फुटला आई, उमाळा तुला-

डोळे तूं पुसशील का निज, यमें नर्कास नेतां मला ? ५