किती समर्पक दृष्टान्त ! एखादी मैत्रीण म्हणते, “माझा पती म्हणजे लाखातील माणिक.”
शत ग जन्मांची पुण्याई आली फळां
माझ्या कुंकवाची कळा सूर्यावाणी ॥
लाखांत एखादा तसा सखी माझा पती
अनुरक्त परी व्रती भाग्य माझें ॥
पतीचे प्रेम आहे मजवर, परंतु ते प्रेम संयमी आहे. त्या प्रेमात पावित्र्य आहे. परंतु दुसरी एखादी सांगते :
रुप ना लावण्य सोडीना कधीं माडी
करीतो नासाडी जीवनाची ॥
रात्र ना दिवस चंदन वेलीला
विळखा मारून राहिला साप मेला ॥
असे काही अमर्याद व विषयासक्त पती असतात. दु:खाने ती सती म्हणते :
समुद्राच्या कांठी मोती पोंवळयांच्या वेली
दैवाची उणीव कडू वेली हाती आली ॥
जगात का थोडे चांगले तरुण होते ? परंतु माझ्या नशिबी असेच रत्न यायचे होते ! ती मैत्रिणीला म्हणते, “असे आहे तरीही मी प्रेम देत्ये. परंतु त्यांना काही नाही. ना प्रेम, ना माया.”
जीवाला देत्यें जीव जीव देऊन पाहीला
पाण्यांत पाषाण अंती कोरडा राहिला ॥
फोडीलें चंदन त्याच्या केल्या बारा फोडी
स्त्रियांची जात वेडी पुरुषांना माया थोडी ॥
किती हृदयभेदक आहेत ह्या ओव्या !
पुष्कळ वर्षांनी भेटलेल्या मैत्रिणींना परत यायचे असते सासरी. त्या शेवटचे रडून घेतात :
गळां घालू गळा ये ग रडूं पोटभरी
पुन्हा जायचे सासरी चारी दिशी ॥
त्या एकमेकींना धीर देतात. अवसेची पुनव होईल सांगतात :
नको ग रडूं गडे होईल सारे भलें
अवसेचे काळें कोठें राहे ॥