संसारात नाना दु:खे. परंतु त्यात पोटच्या बाळाचे मरण, त्या दु:खाला सीमाच नाही. आई मुलीला म्हणते :
पुरे हो रडणें धीर ना सखी सांडी
शोभेल पुन्हा मांडी तान्हेबाळानें ॥
नको नको रडूं पुन्हा कळी ग फुलेल
पुन्हा पाळणी हलेल तुझ्या घरीं ॥
आंबे मोहरती सारे कोठें ग फळती
फळती तितुके ना पिकती किती सांगू ॥
आजोळच्या कौतुकाचे वर्णन आहे. परंतु आई मुलाला म्हणते, “मामाकडे बोलाविल्याशिवाय जाऊ नये.”
मामाच्या रे घरा नको जाऊं लडालडा
येऊं दे गाडी घोडा गोपूबाळा ॥
मामाच्या रे घरा नको जाऊ कामावीण
येऊं दे बोलावणं गोपूबाळा ॥
गावातल्या गावात जर सासर-माहेर असेल तर मजा. लहानपणी लग्न झालेले असावे. मग त्या लहानशी बहिणीला आणण्यासाठी वासरांच्या गाडीने जात :
गांवातल्या गांवांत उषाताईचे सासरे
गाडीला जुंपिलीं वांसरें भाईरायांनीं ॥
कधी कधी भावजया भावजया भांडतात. ही भांडणे पुष्कळ वेळा लहान मुलांवरून असावयाची. त्या गोड बाळाला ती भांडणे समजतही नाहीत :
धाकटी वैनी मोठी वैनी भांडती कडाकडा ॥
मध्ये साखरेचा खडा गोपूबाळ ॥
गावात लग्ने असावीत. माहेरी आलेली नणंद वैनीस म्हणते :
लगीनसराई कापडाची महागाई
नेस तूं ग वैनीबाई पीतांबर ॥
अशा रीतीने वैनीला नणंदाबाई आनंदवितात. लेकी सुना घरात आल्या म्हणजे म्हातारबाईला कोण समाधान. ती म्हणते :
लेकी झाल्या लोकी सुना झाल्या लेकी
हातींचे काम घेती मायबाईच्या ॥
स्वत:च्या मुली परक्या झाल्या. परक्याच्या मुली सुना होऊन घरच्या सारख्या झाल्या. सासूबाईंना त्या आता काम करू देत नाहीत. भाग्याची म्हातारी आजीबाई आता नातवंडे खेळवते :
नातवंडे पतवंडे भरली ओसरी
दैवाची बैसली आजीबाई ॥
नातवंडाची आजी पंतवंडांना दूध पाजी
दैवाची आहे माझी आजीबाई ॥
असे एकत्र कुटुंबपध्दतीतील हे वर्णन आहे, घर म्हणजे जसे गोकुळ. मुलांबाळांनी, लेकीसुनांनी गडीमाणसांनी गजबजलेले. भांडणे-तंडणे आहेत. परंतु त्यातही शेवटी संयम येऊन सारे पुन्हा गोड व्हायचे, समाधान मिळावयाचे, असो. आता तुम्ही प्रत्यक्षच त्या ओव्या वाचा.
