कल्याण घरीं आला. त्या दिवशीं रात्रीं त्याला कांहीं सुचेना. संध्येची निराशा त्याला समोर दिसे. परंतु त्याचा निरुपाय होता. इतरहि विचार त्याच्या मनांत येत होते. मॅट्रिकच्या मुलांची परीक्षा लौकरच होणार होती. पुण्या-मुंबईला शेंकडों हजारों विद्यार्थी परीक्षेसाठीं येतील. त्यांना उद्देशून एक पत्रक काढावें असे त्याच्या मनांत आलें. तें पत्रक तो मनांत लिहूं लागला. त्याला तो विचार आवडला. त्याला आनंद झाला व त्या आनंदांत तो झोंपला.
त्यानें विश्वासला पत्र लिहिलें. पत्रक तयार कर म्हणून लिहिले. विश्वास लिही चांगलें. विश्वासचें उत्तर आलें नाहीं. कल्याणला पुण्याला जावें असे वाटूं लागलें. तो अधीर झाला. शेवटी एके दिवशीं तो पुण्यास जावयास निघाला. पुण्याला जाऊन कोठें उतरणार, कोठें राहणार ? त्यानें कांहीं ठरविले नव्हतें.
“कल्याण, तूं आत आहेस. जा. परंतु आगींत उगीच उडी घेऊं नकोस.” आई म्हणाली.
“आई, तूं काळजी नको करूं माझी. आणि बाबाहि आतां चांगले वागतील असं वाटतं. ते वेडवाकडं कांहीं करणार नाहींत. अलीकडे तर ते मौनी देव झाले आहेत.”
“कल्याण, पण तुझं कसं होईल तिकडे ?”
“आई, मित्र आहेत. ते कमी पडूं देणार नाहींत.”
“दादा, मी येतें पुण्याला ? मी शिवणकाम शिकेन.”
“माझं पुण्याला राहायचं नक्की झालं म्हणजे ये.”
“दादा, तुझ्याजवळ मला ठेव.”
“आधीं माझा पाय कुठं तरी टेंकू दे.”
कल्याण निघाला. वडिलांच्या पायां पडून निघाला. रंगा रडूं लागला व आईला तर अश्रु आवरतना.
पुण्याला जाणा-या गाडींत कल्याण बसला. एक प्रकारें तुरुंग बरा असें त्याला वाटलें. तुरुंगांत चिंता नाहीं. उद्यां काय करायचें हा प्रश्न नाहीं. ध्येयासाठीं तुरुंगांत आहोंत हें खरें कीं खोटें समाधानहि थोडेंफार असतें. परंतु तो दुबळा विचार त्याला आवडला नाहीं. त्यानें तो विचार मनांतून काढून टाकला. झडझडून फेंकून दिला. झगडणें हेंच माझें भाग्य. झगडा असला म्हणजे प्रत्येक दिवस आपण जगत आहोंत असें वाटतें. प्रत्येक दिवसाची जणूं आठवण राहते. मी पुण्याला जाईन. खोली घेईन. कल्हईचें वगैरे काम करीन. मित्र मिळतील. विद्यार्थ्यांतहि आम्ही हालचाल करूं. कांहीं तरी काम करूं. हातपाय हलवूं. जिवाला जीव देणारा भ्रातृसंघ निर्मू. वर्तमानपत्र काढूं. किती तरी विचार कल्याणच्या मनांत भराभर येत होते. एका स्टेशनवर बरीचशी गर्दी कमी झाली. जागा झाली. ध्येयाच्या विचारांत कल्याण झोंपला. इकडे घरीं कल्याणच्या विचारांत संध्या झोंपली. ती स्वप्नांत कल्याणला बघत होती. आणि कल्याणला स्वप्नांत लाल झेंडा दिसत होता.
आपण साहित्यिक आहात ? कृपया आपले साहित्य authors@bookstruckapp ह्या पत्त्यावर पाठवा किंवा इथे signup करून स्वतः प्रकाशित करा. अतिशय सोपे आहे.
Please join our telegram group for more such stories and updates.