मंत्रोपदेश द्या मला । तेणें नित्य स्मरुं तुम्हांला । गुरु म्हणे स्त्री मंत्राला । पात्र न तिला पतिसेवा ॥१॥
अवश्य ऐकें ही कथा । देवी दैत्यां रणीं मारितां । तयां संजीवनी जपतां । वांचवितां होय भार्गव ॥२॥
अचिन्त्य मंत्रविद्याशक्ती । इंद्र सांगे शिवाप्रती । आणवून शुक्राप्रती । उमापती भक्षीतसे ॥३॥
तो त्याचे मूत्रद्वारा । पडे वांचवी पुनः क्रूरां । बृहस्पती म्हणे इंद्रा । बुडवू मंत्र षटकर्णेशी ॥४॥
असें तया बोलून । स्वसुता कचा दे धाडून । कपटी शिष्य होवून । शुक्रा सेवून तो राहे ॥५॥
न वासः शुभदो नोऽस्य । असे मानुनी दैत्य । मारिती त्या वांचवी काव्य । द्विवार कन्यास्नेहें ॥६॥
दैत्य यत्नें त्या जाळून । त्याचें भस्म मद्यातून । देती शुक्र पी नेणून । मग कन्था विरहें रडे ॥७॥
शुक्रदाही दिशा देखे । शेखीं कचा पोटीं देखें । म्हणे देवयानी ऐकें । त्या आणितां मी मरेन ॥८॥
कन्यादिव्यमंत्र मागे । म्हणे कचा वांचवीं वेगें । मग मी तूतें मंत्रयोगें । बापा वेगें वांचविन ॥९॥
देहा त्यजीन मी अन्यथा । अशी कन्योक्ति ऐकितां । आश्वासुनी मोहेंपिता । मंत्र देता झाला तिला ॥
तो मग जपे वाचार्थ । तो ये त्याचें फोडुनी पोट । कन्या ताता उठवीत । कचा क्षुत झाला मंत्र ॥११॥
मंत्रतंत्र प्रगट होता । तत्काल ये निर्वीयेता । शुक्रमंत्रा ये हीनता । आशा घेता झाला कच ॥१२॥
कन्या तेव्हां वरीं म्हणे । विद्या देऊनी दिल्हें जिणें । तूं भगिनी कच म्हणे । ती म्हणे विद्या विसर तूं ॥१३॥
कच जोरानें वदे तिला । विप्रावेगळा वरो तुला । शुक्र उपदेशी स्त्रीला । भ्रष्ट झाला मंत्र त्याचा ॥१४॥
ती द्विजपुत्री असतां । शापें झाली ययातिकांता । दोघां हानी मंत्र देतां । स्त्रिये ब्रता आचरावें ॥१५॥
ती मग म्हणे नाथा । व्रत एक सांगा आतां । गुरु म्हणे सोमव्रता । करितां सर्व सिद्धी होय ॥१६॥
हें सद्भावें करीं परम । आर्यावर्ती चित्रवर्म । तयासीमंतिनीनाम । हो उत्तम कन्यारत्न ॥१७॥
तियेस चौदा वर्षें होतां । ये वैधव्य हें कळतां । तिनें मैत्रेयी प्रार्थितां । सोमव्रता ती सांगे ॥१८॥
निश्चय मनीं धरुन । सोमवारीं उपोषण । किंवा नक्तभोजन । करिजे अर्चून गौरीशा ॥१९॥
दुरिते ही नाशा जाती । सौभाग्य सुत राज्यासी । दे शीघ्र गौरीपती । अर्चिता त्या प्रदोषीं ॥२०॥
हो दुःखित तरी व्रता । न सोडिजे सर्वथा । सीमंतिनी तें ऐकतां । करी व्रता दृढचित्ते ॥२१॥
दैवा लंघी कैसा कोण । चित्रांगदा ती देऊन । राजा गेहीं प्रेमें करुन । घे ठेवून त्या जामाता ॥२२॥
बुडे यमुनेत जामाता । कन्या प्राण त्यजूं उठता । वारुनि घरान्हें पिता । तरी व्रता ती न सोडी ॥२३॥
महच्चक्र काळाचें हें । कोणाचेनी दूर नोहे । तीचा श्वशुर शोकीं स्नेहें । त्या बांधून घे शत्रु राज्य ॥२४॥
त्या इंद्रसेनसुता । पाताळी न्हेति राजसुता । जीववुनी वासुकी वार्ता । पुसे, सर्व सांगे तया ॥२५॥
तया मग सर्पनाथ । म्हणे तुझें कोण दैवत । येरु म्हणे गौरीनाथ । मद्दैवत जगदीश ॥२६॥
तो त्यासि राहे म्हणे । चंद्रागद पाठवा म्हणे । मद्विरहें माता शिणे । पत्नी जिणें वेचिलची ॥२७॥
तो हय सर्पा सवे धाडी । वेगें आला यमुनाथडी । तेथ सीमंतिनी खडी । पाहतां वेडी हो तयासी ॥२८॥
हो सच्चा कीं हा मत्पति । ऐसें जंव चिंती चित्तीं । तों येवून तो पुढती । वार्ता तिची पुसे तो ॥२९॥
संलग्नौ दासिन्यदीना । कोण ही ऐसें पुसतां खुणा । लाजुनी म्हणे सखीजनां । सर्व खुणा वदा ॥३०॥
सखी तया सर्व सांगे । तो वदे ईचा पति वेगें । भेटेल हें न वावुगें । आण घे शंकराची ॥३१॥
स्वसत्तेनें सोडवी ताता । मायबापांची हरी चिंता । सीमंतीनीसी भेटता । झाला व्रताच्या प्रभावें ॥३२॥
भला जोडा तो शोभला । येउनी राज्जीं आरुढला । असें व्रतें दे शिव भोला । फल तिला गुरु म्हणे ॥३३॥
हें सावित्री व्रत तूं करीं । तथा म्हणुनी ती स्वीकारी । निरोपें ये स्वमंदिरीं । धवासव नारी भेटे स्वका ॥३४॥
सुबुद्धि हो त्या दोघांची । जसी वाचा श्रीगुरुची । फलप्राप्ती तसी हो साची । तै दुःखाची कैंची वार्ता ॥
इति श्री०प०प०वा०स० सारे सीमंतिन्याख्यानकथनं नाम पंचत्रिंशो०
