श्रीगणेशपुराणमाहात्म्य
(ओवी)
सूत कथिती मुनी-वृजा । भृगू बैसती ध्यानस्थ ओजा ।
अंतर-दृष्टी बघती सहजा । पूर्व-कर्म भूपाचें ॥१॥
ऋषी सोमकांताप्रती । तव पूर्वपापें पर्वतो मिती ।
भयंकर असोन नाशाप्रती । व्यर्थ उपावो होत वदले ॥
असें वाटतें आतां मशीं । जरी श्रवसी गणेशपुराणासी ।
तरिच नाशतील पाप-राशी । ऐके भूपा एकाग्र ॥३॥
आठशें गणेशनामांनीं । उदक मंत्रिती भृगू-मुनी ।
राजा समीप येऊनी । प्रोक्षिती जलें देह त्याचा ॥४॥
तों काय झाला चमत्कार । अती लघु-पुरुष सत्वर ।
नासिकांतून बाहेर । आला त्वरित भूपाचे ॥५॥
उत्तरोत्तर वाढों लागला । सप्त-तालएव उंच झाला ।
अती कृष्णवर्ण झाला । पापपुरुष असा तो ॥६॥
आरक्त नेत्र दिसती । जिव्हा त्याची लळलळीती ।
भ्यासूर दाढा असती । पाप-पुरुष असा तो ॥७॥
तो पुरुष वदे भृगूस । क्षुधा लागली या समयास ।
आश्रमींच्या पशूंस । भक्षूनी शमवीन ॥८॥
भृगु आज्ञापी त्या पुरुषा । जाई तरी आम्रवृक्षा ।
त्यामधील महदाक्षा । वसोन राहे तेथेंची ॥९॥
क्षुधाशमनार्थ तयाचीं । शुष्क-पर्णे भक्षी साचीं ।
उपद्रवूं नको तेथेंची । आज्ञा होत तोंवरी ॥१०॥
जव तो पाप-पुरुष । त्या वृक्षा करी स्पर्श ।
भस्म झाला कीं तो वृक्ष । इतुकें पातक दुष्कर हें ॥११॥
त्या भस्मराशींत । पाप-पुरुष लपत ।
हें पाहून विस्मित । सोमकांत झाला तेधवां ॥१२॥
(शिखरिणी)
मुनी त्या भूपाला म्हणति बघ हा वृक्ष अवघा ।
जळोनी गेला कीं अससि तव केलें बहु अघा ॥
जरी तूं आतां हें श्रवण करिसी पैं प्रभुकथा ।
तरी त्या पुण्यानें तरु सजिव हो पावन तथा ॥१३॥
वदे राजा त्यांना श्रवन अथवा दर्शन नसे ।
अशा त्या माहात्म्या कवण मज सांगा मुनि कसें ।
वदे भूपा पूर्वी विधिकडुन व्यासें परिशिलें ।
पुढें व्यासें मातें स्वमुखश्रुत केलेंच पहिलें ॥१४॥
तुझी इच्छा झाली जरि कथन हें मीहि तरि करीं ।
तुवां कासारीं त्या प्रथम उभयें मज्जन करीं ॥
अगा शंका सोडीं मन दृढ करीं भूपति सदा ।
तुझ्या व्याधीसाठीं तनमन करीं अर्पण पदां ॥१५॥
(पृथ्वी)
मुनीस वदती पुढें सुत कथा भृगू भूपती ।
भृगू वदती भूपती करुन स्नान ये ज्ञापिती ॥
गणाधिशपुराण हो श्रवण नित्य ही वासना ।
उठून करि मज्जना वसतसे तिथें आसना ॥१६॥
अशा बघुन निश्चया मुनिस ये दया पावले ।
प्रसाद दिधला त्वरें शरिर गोमटें जाहलें ॥
बहू मुदित जाहला परत आश्रमीं आणिलीं ।
तयांस दिधलीं तदा नविन आसनीं स्थापिलीं ॥१७॥
मुनीस विनयें वदे जरि मनीं असे योजिलें ।
तरी सदय होउनी शरिर साजिरें जाहलें ॥
अशी पुनित ती कथा भृगुहि फार वाखाणित ।
असे पदरिं ज्या बहू धवल पुण्य जें साधित ॥१८॥
अशा परम साधका श्रवणिं त्या पडे ह्या कथा ।
अशा पुनित त्या कथा निरसिती जिवांच्या व्यथा ॥
तशा हरिति सप्त-जा-जनन त्या घडे पातका ।
असे कवण ईश्वर-स्वरुप त्या असे साधका ॥१९॥
अशा गणपती स्तवा करुन शेषही भागला ।
तथापि कथिलें असे चरित तेंच व्यासें मला ॥
तसेंच कथितों तुम्हां श्रवण तें करा संप्रती ।
गणेशकथनीं असो दृढ अशी तुम्हां सन्मती ॥२०॥
