२८८७
मिथ्या भूतकाया मिथ्या भूतमाया । मिथ्या भूतछाया जेवीं वसे ॥१॥
मिथ्याभूत नाशिवंत जाण । मिथ्याभूत भान सर्व दिसे ॥२॥
मिथ्या भूत जन मिथ्या भूत वन । एका जनार्दन शरण वेगीं ॥३॥
२८८८
नाशिवंत धन नाशिवंत मान । नाशिवंत जाण काया सर्व ॥१॥
नाशिवंत देह नाशिवंत संसार । नाशिवंत विचार न करती ॥२॥
नाशिवंत स्त्रीपुत्रादिक बाळें । नाशिवंत बळें गळां पडती ॥३॥
एका जनार्दनीं सर्व नाशिवंत । एकचि शाश्वत हरिनाम ॥४॥
२८८९
नाशिवंत देह जाणार जाणार । हा तो निराधार स्वप्नत ॥१॥
अभ्रींची छाया क्षणिक साचार । तैसा हा प्रकार नाशिवंत ॥२॥
मृगजळाचें जीवन क्षणिक निर्धार । तैसा हा विचार व्यर्क्थ सर्व ॥३॥
एका जनार्दनीं नाशिवंतासाठीं । केवढी आटाआटी प्राणी करती ॥४॥
२८९०
रडती रांडापोरें नाशिवंतासाठीं । केवढी आटाआटी जीवीं होसी ॥१॥
कुडीसी मरण न कळेचि जाण । आत्मा अविनाश परिपूर्ण स्वयंज्योती ॥२॥
एका जनार्दनीं नाथिलाची भास । विठ्ठलनामें सौरस न घे कोणी ॥३॥
२८९१
भांबावले जन म्हणती माझें माझें । वाउगेंचि वोझें वाहताती ॥१॥
खराचिये परी उकरडा सेविती । नोहे तयां गती अधम जाणा ॥२॥
स्तंभ असोनियां चोर म्हणती आला । नसोनि प्रपंच खरा भासिला ॥३॥
मृगजळवत् जाणार सर्व । अभ्रीचें सावेव वायां जैसें ॥४॥
एका जनार्दनीं धरीका रे सोय । पुनरपि न ये गर्भवासा ॥५॥
२८९२
पांचा जाणाचें । आणिलें जयाचें । मिरवण तयाचें । कोण सुख ॥१॥
नवल विस्मयो कैसा । देखत देखत झांसा । मृगजळाची आशा । केवीं आहे ॥२॥
आतां नेती मग नेती । ज्याचें तें घेउनी जाती । मूढ जन म्हणती । माझें माझें ॥३॥
स्वप्नींचें निज भोज । कोल्हार मंडपीचें चोज । गंधर्व नगरीं राज्य । केवीं घडे ॥४॥
ऐसें जाणोनी अरे जना । भुललासि अज्ञाना । मी माझी कल्पना । करसी वायां ॥५॥
एका जनार्दनीं हरीं । व्यापक तो चराचरीं । तोची एक निर्धारी । वाउगे येर ॥६॥
२८९३
फुले झडे तंव फळ सोसे । तया पाठीं तेंहीं नासे ॥१॥
एक मागें एक पुढें । मरण विसरलें बापुडें ॥२॥
शेजारीं निमाले कोणाचे खांदी । लपों गेला सापें खादली मांदी ॥३॥
मरण ऐकतां परता पळे । पळे तोही मसणीं जळे ॥४॥
प्रेत देखोनी वोझाच्या जाती । वोझें म्हणती तेही मरती ॥५॥
मरण म्हणतां थूं थूं म्हणती । थुंकते तोंडें मसणीं जळती ॥६॥
पळेना चळे तोचि सांपडें । जाणतां होताती वेडे ॥७॥
एका जनार्दनीं शरण । काळवेळ तेथें रिगे मरण ॥८॥
२८९४
त्रिगुणात्मक देह पंचभुतीं खेळ । शेवटीं निर्फळ होईल रया ॥१॥
दिसती भूताकृति वाउगी ते मिथ्या । शेवटीं तत्त्वतां कांहीं नुरे ॥२॥
पंचभुतें विरती ठायींचे ठायीं । वाया देहादेहीं बद्धमुक्त ॥३॥
एका जनार्दनीं नाथीलाची खेळ । अवघा मायाजाळ जाईल लया ॥४॥
२८९५
गर्भवासीचें दुःख सांगतां आटक । मलमुत्र दाथरीं जननीं जठरीं अधोमुख ॥१॥
शिव शिव सोहं सोहं । कोहं कोहं सांडुई पाहे निज जीवन ॥२॥
गर्भवासीचें सांकडे सांगावें कवणापुढे । सर्वांगी विष्टालेपु नाकीं तोंडीं किडे ॥३॥
एका जनार्दनीं भेटी तैं जन्ममरणा तुटी । जननी पयपान पुढती न करणें गोष्टी ॥४॥
२८९६
उगम संगम प्रवास गती । ऐसी त्रिविध देहस्थिती ॥१॥
बाळत्व तारुण्य वृद्धत्व । ऐसें देहाचें विविधत्व ॥२॥
जरामरण नाश पावे । ऐसा देह व्यर्थ जाये ॥३॥
ऐसियाचा भरंवसा । एका जनार्दनीं ठसा ॥४॥
२८९७
एक एक योनी कोटी कोटी फेरा । नरदेह थारा अवचटा ॥१॥
मांडिलासे खेळ मांडिलासे खेळ । मांडियेला खेळ नरदेहीं ॥२॥
स्त्री पुत्र नातु बाहुले असती । नाचवितो पती त्रैलोक्याचा ॥३॥
एका जनार्दनीं मांडियेला खेळ । त्रैलोक्य सकळ बाहुलें त्याचें ॥४॥
२८९८
चौर्यांयशी लक्ष योनी फिरतां । अवचट नरदेह आला होतां ॥१॥
करीं याचें समाधान । वाचे गाई नारायण ॥२॥
सोडविता तुज कोणी । नाहीं नाहीं त्रिभुवनीं ॥३॥
भुलुं नको जासी वायां । एका जनार्दनीं लागे पायां ॥४॥
२८९९
कोटी कोटी फेरे घेऊनि आलासी अद्यापि पडसी गर्तैं रया ॥१॥
कोण तुज सोडी कोण तुज सोडी । पडेल जेव्हा बेडी पायीं रया ॥२॥
हाणिती मारिती निष्ठुर ते दूत । विचकुनियां दांत पडसी रया ॥३॥
एका जनार्दनीं मागील आठव । कांहीं तरी भेव धरी रया ॥४॥
२९००
ऐसे वेरझारी कोटी कोटी फेरा । वरी त्या पामरा समजेना ॥१॥
माझें माझें म्हणोनि झोंबतसे बळें । केलेंसे वाटोळें नरदेहा ॥२॥
फजितीचा जन्म मरावें जन्मावें । हें किती सांगावें मूढ जना ॥३॥
एका जनार्दनीं माझें माहें टाकुनीं । वैष्णव कीर्तनीं नाचे सुखें ॥४॥
२९०१
किती किती जन्म किती किती फेरे । किती किती अघोरें भोगिताती ॥१॥
न सुटे न सुटे न सुटे बंधन । याची आठवण धरा चित्तीं ॥२॥
किती किती विषय भोगिती वासना । यमाचे सदना जावयासी ॥३॥
एका जनार्दनीं न करी विचार । नरक तो अघोर भोगिताती ॥४॥
२९०२
इकडुनी तिकडे चालू जैसें माप । तैशी जन्ममरण खेप प्राणियांसी ॥१॥
भोगितां नूतन सांडिती ते जाण । तैसें जन्ममरण प्राणियांसी ॥२॥
पुष्पाचा परिमळ घेऊनी सांडिती जाण । तिसें जन्ममरण प्राणियांसी ॥३॥
देह धरूनी आला न करा स्वहित । करी अपघात आपणासी ॥४॥
एका जनार्दनीं दोषी तोचि जाणा । न भजे चरणा संताचिया ॥५॥
२९०३
मरणापाठीं जन्म जन्मापाठीं मरण । ही शिदोरी जाण पडती पदरीं ॥१॥
शतवर्ष कराल घेतां वाते गोड । कर्माकर्म सुघड न कळे कांहीं ॥२॥
मरणाची भ्रान्ती विसरुनी गूढ । वागवी काबाडे प्रपंचाचें ॥३॥
बाळ तरुणदशा वृद्धाप्य पावला । सवेंचि तो गेला अधोगती ॥४॥
एका जनार्दनीं मापाचिये परी । सवेंचि गोणी भरी सवें रिती ॥५॥
२९०४
माझें माझें म्हणोनि करितोसी कष्ट । उडाला तो हंस राहिलें फलकट ॥१॥
तनांचें बुजवणें तैशी देहस्थिती । चित्ता अग्नि उजळोनि मिळे मातीसी माती ॥२॥
स्वजन स्वगोत्र सारे करती विचार । काढा काढा म्हणती जाला भूमीभार ॥३॥
देहाची जनकें केवळ मातापिता । गेला गेला म्हणती तोचि देह असतां ॥४॥
अष्टही प्रहर भोगी देह गेह वित्त । सेजेची भार्या पळे म्हणे भुतभूत ॥५॥
यापरी जाणोनी सांडी देहाची खंती । एका जनार्दनीं राहिला विदेह स्थिती ॥६॥
२९०५
आयुष्य भविष्य हें तंव कवणा हातीं । वायांची वाहती कुंथाकुंथी ॥१॥
आयुष्याचा अंत आलिया जवळी । कोण तया वेळीं सांभळीत ॥२॥
गुंतुनीं संसारी पडती अघोरीं । न चुकेची फेरी येतां जातां ॥३॥
एका जनार्दनीं संतकृपेंविण । कोण वारी शीण जन्मामृत्यु ॥४॥
२९०६
नरदेहीं आयुष्य शत तें प्रमाण । अर्ध रात्र जाण जाय मध्यें ॥१॥
बाळत्व तारुण्य जरामय जाया । संपलें गणना होती त्याची ॥२॥
एका जनार्दनीं राहिलें भजन । सवेंचि मरण पावला वेगीं ॥३॥
२९०७
शत वरुषांची घेउनी आला चिठ्ठी । अर्ध रात्रीं खादलें उठाउठीं ॥१॥
केव्हां जपसील रामनाम वाचें । आयुष्य सरलीया पडतील यमफांसे ॥२॥
अज्ञानत्व गेलें वरुषें बारा । खेळतसे विटीदांडु भोंवरा ॥३॥
उपरी तारुण्य मदाचा ताठा । करी बैसोनि विषयाच्या चेष्टा ॥४॥
ऐशीं पन्नास वर्षे गेलीं भरोवरीं । एका जनार्दनीं पडला चौर्यांयशींचे फेरी ॥५॥
२९०८
शत वर्षाचा कउल घेउनी । आलासी योनी नरदेहा ॥१॥
गर्भ जठरीं सोहं सोहम् । जन्मतांची म्हणसी कोहं कोहम् ॥२॥
ऐसा ठकरा पापिष्ठा । पुढे कारिसी विषयचेष्टा ॥३॥
बाल तारूण्य गेलें । पुढें वृद्धाप्य वयही आलें ॥४॥
नाहें घडलें कीर्तन । तों पुढें आलें मरण ॥५॥
घेउनी जाती यमदुत । कुंभपाकीं तुज घालीत ॥६॥
नाना यातना ते करती । अग्निस्तंभा भेटविती ॥७॥
तेथें कोण सोडी तुज । आतां म्हणसी माझें माझें ॥८॥
ऐसा भुलला गव्हार । भोगी चौर्यांशीचा फेर ॥९॥
फेरे फिरूनी नरदेहीं आला । एका जनार्दनीं वायां गेला ॥१०॥
२९०९
येती नरदेहा गमाविती आयुष्य । प्रथम बाळदशेस । भोगिताती ॥१॥
वाचा नाहीं तया रडे आक्रंदोनी । जननीं तों स्तंनीं लावी बळें ॥२॥
क्षुधा लागलीया औषध पाजिती । उदर दुखतां देती स्तन बळें ॥३॥
संपता द्वादशा जालासे शहाणा । करुनी अंगना वेगीं देती ॥४॥
विषयाचे बळें मातलासे सर्व । सदा धुस् दर्प अंगीं वसे ॥५॥
सरलीया तारुण्य आला वृद्ध दशे । भोगितसे क्लेश नाना व्याधी ॥६॥
रामनाम वाचें सदा आठवणी नाहीं । धन दारा पुत्र पाही माझें माझें ॥७॥
शेवटील घडी परिपुर्ण भरली । माती जड झाली पापिष्ठाची ॥८॥
येउनी यमदूत नेताती बांधुन । नानापरी ताडन करिताती ॥९॥
यातना ती सर्व भोगुनी ढकलिती । पुनरपि येती गर्भवासा ॥१०॥
चौर्यांयशी लक्षा योनी फिरतां फिरतां । एका जनार्दनीं तत्त्वतां नरदेह ॥११॥
२९१०
जंव देहातें देखती तंव माझें म्हणती । निमालीया रांडा पोरें रडतीं ॥१॥
पहा कैसा अनुभव लौकिकाचा । देह निमाला कीं न कळे साचा ॥२॥
जीव आत्मा न मरे कोणे काळीं । निमाला देह चतुष्टयाची होळी ॥३॥
एका जनार्दनीं देहा देखती मरण । गेला आला नाहीं तो तैसाचि जाण ॥४॥
