स्त्रियांची भव्य कल्पना, उच्च प्रतिभा तुम्हाला पाहावयाची आहे ? मुक्तेश्वरांची, किंवा इंग्रज कवी मिल्टन यांची भरारी तुम्हाला स्त्री-वाड्.मयांत पाहावयाची आहे ? ही पहा :
समुद्राच्या कांठी विष्णू वाळू मळी
घडवी बाहुली ब्रह्मदेव
या ओवीत प्रास-अनुप्रास आहे; आणि विशाल कल्पना. रोज प्राणिमात्र जन्माला येत आहेत, एखादा कुंभार एखाद्या नदीकाठी मडकी बनवितो. त्याला थोडीशी माती व थोडे पाणी पुरते. परंतु भगवान विष्णू समुद्राची न संपणारी वाळू मळतात. समुद्राचे पाणी वापरतात आणि मग त्या मळलेल्या वाळूची ब्रह्मदेव ही बाहुली बनवितो. बाहुली शब्द किती समर्पक आहे ?
ज्याने जीवनात वासना स्वैर सोडल्या, ज्याच्या जीवनात संयमाला स्थान नाही, ज्याने जीवनात विषयभोगाचे मळे पिकविणे सुरू केले, त्याच्या हातून पापाशिवाय काय होणार ? पापाचे कोठारच त्याच्या घरी जमा होते :
ज्याच्या दारी आहे कंदर्पाचें रोप
त्याच्या हाती सारे पाप जमा होतें
एखाद्या गर्विष्ठ बाईला एक नम्र व अनुभवी बाई म्हणते :
कोणाचें आहे कोण माझा आहे भगवान
शेवटा जाऊं दे मूर्खा तुझा अभिमान
माझा तर भगवान आहे. त्याचाच मला आधार. तू स्वत:च्या घमेंडीत असशील तर असा तुझा अभिमान होवो यशस्वी ! बघ यश मिळते का ! गर्वांचे घर तर खाली असते; परंतु तुझा गर्व जाणार असेल यशाच्या शिखराला तर जावो बापडा ! गीतेत म्हटले आहे की धर्माचे आचरण अल्पस्वल्पही हातून झाले तरी ते कामी येते. अंधारात एखादा किरणही तारतो, समुद्रात एखादा ओंडकाही जगवितो :
इवलीशी पणती प्रकाशा देतसे
इवलेंसें पुण्य जिवा आधार होतसे
आणि या जगांत निरुपयोगी अशी वस्तू नाही. उपयोग करून घेणारा मात्र हवा. बायका आपला नेहमीचा अनुभव सांगतात :
सुंठ घासायला खापरी येते कामी
जगांत रिकामी वस्तू नाही
कोकणांत तापात खूप घाम वगैरे एकदम येऊ लागला तर सुंठीचे कुडे कौलावर घासतात. ती जी मऊ पूड होते, ती अंगाला फासतात.
आपण साहित्यिक आहात ? कृपया आपले साहित्य authors@bookstruckapp ह्या पत्त्यावर पाठवा किंवा इथे signup करून स्वतः प्रकाशित करा. अतिशय सोपे आहे.
Please join our telegram group for more such stories and updates.