“तसं मिळतं तर पडतास ना, घेरी येती ना. कल्याण, जें असेल तें दोघं खाऊं. दोघांत अंतर नको. तुझ्या-माझ्यांत अंतर पडणार असेल, तर हें जीवन मला असह्य होईल. मी इतर सारं सहन करीन, परंतु तू कधीं अंतर देऊ नकोस हो, कल्याण.”
“बरं. ये आतां जेवायला माझ्याबरोबर. जें केलं आहेस, तें दोघं मिळून खाऊं.”
एके दिवशीं संध्येच्या मामांकडून पन्नास रुपये आले. भेट म्हणून आले. संध्येनें शिवणकामाचें एक हातमशीन असेंच आडगि-हाइकी घेतलें. तिनें थोडें थोडें काम सुरु केलें. एके दिवशीं संध्या एका खादीभांडारांत गेली. तिनें तेथें शिवायला कांहीं काम देत जाल का म्हणून विचारलें.
“तुमची कोणाची ओळख आहे का ? “
“ओळख कोणाची ? मी कांही फसवणार नाहीं. असुभव घेऊन पाहा. कांहीं काम द्या. उद्यां घेऊन येईन.”
तिला कांहीं काम देण्यांत आलें. संध्येनें तें कल्याणला दाखविलें नाहीं. तिनें तें पुरें करून खादी भांडारांत नेऊन दिलें. सुंदर काम. तिला मजुरी मिळाली. संध्येला परमानंद झाला. चाळींतील बायकांचेंहि कांहीं काम ती करी.
“संध्ये, तूं फार नको हो श्रमत जाऊं ! “
“नाहीं हो कल्याण. अरे, हें बसल्या बसल्या काम.”
परंतु एके दिवशीं निराळाच प्रसंग उभा राहिला. नेहमींप्रमाणें संध्या खादीभांडारांत काम मागायला गेली. परंतु आज तेथें कांहीं वांधा निघाला.
“तुम्ही खादीधारी आहांत का ?”
“नाही; मिलचीं पातळ मी नेसतें.”
“तर मग तुम्हांला काम मिळणार नाहीं.
“असं नका हो करूं.”
“परंतु नियम झाला आहे, त्याला मी काय करूं ?”
“मी खादीचं पातळ नेसूं, तर खाऊं काय ?”
“तें तुम्ही पाहा.”
“बरं, मी विचार करीन.”
संध्या त्या दिवशीं काम घेऊन गेली. तिनें गुजराती पध्दतीचें खादीचें पातळ नेसण्याचें ठरविलें. म्हणजे फार जड झालें नसतें. खादीभांडारांत जाण्यापुरतें नेसावें म्हणजे बरेच दिवस पुरेल असें तिनें ठरविलें. एके दिवशीं तिनें एक तसें लहान पातळ खरेदी केलें. भांडारांत जातांना तें ती नेसे. एके दिवशी भांडाराचे चालक म्हणाले.
“तुम्ही पातळ तर एकच नेलं. इथं येण्यापुरतं नेसतां वाटतं ?”
“थोडे पैसे शिल्लक उरूं देत. मग दुसरं घेईन हो.”
त्या दिवशीं तेवढयावरच निभावलें. परंतु शेवटीं एके दिवशीं हाहि आशेचा धागा तुटला. संध्येचा हाहि आधार नाहींसा झाला.
“तुमचे यजमान का लाल बावटयांत काम करतात ?”
“हो.”
“ते काँग्रेसचे नाहींत ?”
“काँग्रेस गरिबांसाठीं मरेल, तर ते काँग्रेसचे होतील.”
आपण साहित्यिक आहात ? कृपया आपले साहित्य authors@bookstruckapp ह्या पत्त्यावर पाठवा किंवा इथे signup करून स्वतः प्रकाशित करा. अतिशय सोपे आहे.
Please join our telegram group for more such stories and updates.