तेषां वै भरतो ज्येष्ठो नारायणपरायणः ।
विख्यातं वर्षमेतद्यन्नाम्ना भारतमद्भुतम् ॥१७॥
जो ज्येष्ठपुत्र ’भरत’ जाण । तो नारायणपरायण ।
अद्यापि ’भरतवर्ष’ उच्चारण । त्याचेनि नांवें जाण विख्यात ॥३७॥
जो मनसा-वाचा-कर्मणा । अखंड भजे नारायणा ।
असतांही राज्यधर्मी जाणा । जो आत्मखुणा न चुके ॥३८॥
जेवीं मार्गीं चालतां । पाउलें वक्रेंही टाकितां ।
दैववशें अडखुळतां । आश्रयो तत्त्वतां भूमिकाचि ॥३९॥
तेवींचि तयासी असतां । राज्यधर्म चाळितां ।
यथोचित कर्म आचरतां । निजीं निजात्मता पालटेना ॥१४०॥
या नांव बोलिजे ’अखंडस्थिती’ । जे पालटेना कल्पांतीं ।
जेथ असतां सुखी होती । पुनरावृत्ति असेना ॥४१॥
ऐसें करी सदाचरण । आणि नारायणपरायण ।
आईक त्याचेंही व्याख्यान । विशद करुन सांगेन ॥४२॥
नरांचा समुदाय गहन । त्यासी ’नार’ म्हणती जाण ।
त्याचें ’अयन’ म्हणजे स्थान । म्हणौनि म्हणती ’नारायण’ आत्मयासी ॥४३॥
त्याच्या ठायीं परायण । म्हणिजे अनन्यत्वें शरण ।
निवटूनियां आपुलें अहंपण । तद्रूपें जाण राहिला ॥४४॥
ऐसा तो ऋषभाचा पुत्र । जयासी नांव ’भरत’ ।
ज्याच्या नामाची कीर्ति विचित्र । परम पवित्र जगामाजीं ॥४५॥
तो भरतु राहिला ये भूमिकेसी । म्हणौनि ’भारतवर्ष’ म्हणती यासी ।
सकळ कार्यारंभीं करितां संकल्पासी । ज्याचिया नामासी स्मरताति ॥४६॥
ऐसा आत्माराम जर्ही झाला । तर्ही विषयसंग नव्हे भला ।
यालागीं त्याचा वृत्तांतु पुढिला । सांगेन सकळां आइकें ॥४७॥
नामें ख्याती केली उदंड । यालागीं त्यातें म्हणती ’भरतखंड’ ।
आणीकही प्रताप प्रचंड । त्याचा वितंड तो ऐका ॥४८॥;
