नात्मा वपुः पार्थिवमिन्द्रियाणि, देवा ह्यसुर्वायुजलं हुताशः ।
मनोऽन्नमात्रं धिषणा च सत्त्वमहंकृतिः खं क्षितिरर्थसाम्यम् ॥२४॥
देह आत्मा नव्हे पार्थिवपणें । इंद्रियें आत्मा नव्हतीं येणें गुणें ।
तीं तंव देहाचीं उपकरणें । एकदेशीपणें व्यापार ॥११॥
इंद्रियअधिष्ठाते देव । तेही आत्मा नव्हती सर्व ।
त्यांसी इंद्रियांचा अहंभाव । आत्मपदीं ठाव त्यां कैंचा ॥१२॥
देह चाळिता जो प्राण । तोही आत्मा नव्हे जाण ।
प्राण केवळ अज्ञान । करी गमनागमन देहवशें ॥१३॥
प्राण जरी आत्मा होता । तरी तो देहासवें न वचता ।
यालागीं प्राणासी निजात्मता । जाण सर्वथा घडेना ॥१४॥
आत्मा पृथ्वी नव्हे जडपणें । जळ नव्हे द्रवत्वगुणें ।
अग्नि नव्हे दाहकपणें । चंचळपणें नव्हे वायु ॥१५॥
आत्मा नभ नव्हे शून्यपणें । मन नव्हे संकल्पगुणें ।
अंतःकरण नव्हे नश्वरलक्षणें । चित्त चिंतनें नव्हे आत्मा ॥१६॥
आत्मा नव्हे अभिमान । त्यासी सुखदुःखांचें बंधन ।
बुद्धि आत्मा नव्हे जाण । बोधकपण तीमाजीं ॥१७॥
आत्मा नव्हे तिनी गुण । गुणांमाजीं विकार पूर्ण ।
महत्तत्त्व गुणांचें कारण । तें आत्मा आपण कदा नव्हे ॥१८॥
प्रकृति जे गुणसाम्यावस्था । तेही आत्मा नव्हे तत्त्वतां ।
आत्मदृष्टीं प्रकृति पाहतां । मिथ्या तत्त्वतां ते होय ॥१९॥
जेथ मूळप्रकृतिच वावो । तेथ प्रकृतिकार्यां कैंचा ठावो ।
यापरी आत्मानुभवो । निःसंदेहो भोगिती ॥३२०॥
यापरी साधूनियां ज्ञान । साधकीं छेदिला देहाभिमान ।
ऐसे होऊनियां निरभिमान । सदा सुखसंपन्न साधक ॥२१॥
एवं जे नित्य निरभिमान । त्यांसी प्रारब्धें विषयसेवन ।
करितां न बाधी दोषगुण । तेंचि निरुपण हरि सांगे ॥२२॥
