निरोधोत्पत्त्यणुबृहन् नानात्वं तत्कृतान् गुणान् ।
अन्तः प्रविष्ट आधत्त एवं देहगुणान् परः ॥९॥
नाना काष्ठांच्या संयोगीं । काष्ठांचे गुण अग्नीच्या अंगीं ।
आले दिसती प्रत्यक्ष जगीं । अग्नि ते संगीं अलिप्त ॥८८॥
काष्ठमथनें अग्नि प्रकटला । त्या नांव म्हणती 'उपजला' ।
काष्ठाकारीं आकारला । लहान थोर झाला तद्योगें ॥८९॥
अग्नि काष्ठाविकारवशें । त्रिकोण वर्तुळ वक्र आभासे ।
काष्ठाचेनि निःशेष नाशें । 'नाशला' ऐसें मानिती ॥२९०॥
तैसा अज नित्य अव्ययो । त्यासी आकार-विकार जन्म-लयो ।
हा देहादिसंबंधस्वभावो । मिथ्या पहा हो मानिती ॥९१॥
जें साधिलें अग्निदृष्टांतें । तें उद्धवासी न मनेल चित्तें ।
यालागीं निरूपण मागुतें । श्रीअनंतें मांडिलें ॥९२॥
उद्धवा तूं ऐसें म्हणसी । 'मूळीं सिद्धसंयोगु अग्निकाष्ठासी ।
तो काष्ठधर्मु लागला अग्नीसी । हें आम्हांसी मानलें ॥९३॥
आत्मा नित्यसिद्धु अविकारी स्वांगें । जो गगनासी नातळे अंगें ।
त्यासी देहसंगु केवीं लागे । मग तद्योगें विकारी ॥९४॥
आत्म्यासी देहसंगु घडे । हें बोलणेंचि तंव कुडें ।
ऐसें न घडतेंही जरी घडे । तरी तो सांपडे देहबुद्धीं ॥९५॥
जो देहबुद्धीमाजीं आला । तो केवळ देहधारी झाला ।
पुढें केवीं जाय त्यागु केला ।' ऐसा उपजला संदेहो ॥९६॥
कृष्ण म्हणे उद्धवासी । ऐसी शंका झणें धरिसी ।
मन घालोनि मनाचे मानसीं । या अर्थासी परियेसीं ॥९७॥
हें शब्दचातुर्यासाठीं । हाता न ये गा जगजेठी ।
हे माझ्या गुप्ताचीही गुप्त गोठी । तुजसाठीं बोलतों ॥९८॥
